CNG i LNG Dyrektywa „Czysta energia dla transportu” – stracona szansa paliw alternatywnych

CNG i LNG jako paliwa dla transportu znalazły się w ostatnim czasie w centrum uwagi decydentów z Brukseli i stolic Unii Europejskiej. Wszystko za sprawą specjalnego unijnego dokumentu – Dyrektywy „Czysta energia dla transportu”. Jego celem jest  stworzenie na terenie całej wspólnoty przyjaznych warunków dla rozwoju paliw alternatywnych – z gazem ziemnym na czele. Rozwiązanie to zostało entuzjastycznie przyjęte przez Parlament Europejski oraz przedsiębiorstwa i instytucje w państwach członkowskich. Jednak za sprawą kilku oponentów (w tym niestety Polski), przegłosowana przez Radę Unii Europejskiej ostateczna wersja Dyrektywy raczej nie przyniesie początkowo zakładanego postępu.

Dyrektywa „Czysta energia dla transportu” – geneza i założenia

Coraz bardziej wyśrubowane założenia polityki klimatycznej Unii Europejskiej sprawiają, że branża motoryzacyjna znajduje się cały czas pod obstrzałem nowych wymagań w zakresie redukcji emisji spalin. Nowe normy emisji spalin EURO budzą coraz więcej kontrowersji ze względu na coraz bardziej skomplikowaną i droższą budowę odpowiednich jednostek napędowych. Odpowiedzią na nadmierną emisję spalin jeszcze kilka lat temu miały być odnawialne biopaliwa. Niestety, ze względu na wywołane problemy po stronie gospodarki żywnościowej, a także brak osiągnięcia spodziewanych efektów w zakresie zmniejszenia emisji, z tego pomysłu Bruksela obecnie próbuje się wycofać.

Jednocześnie w Brukseli zaczęła dojrzewać koncepcja szerszego zastosowania paliw alternatywnych. Dostrzeżono tutaj ogromny potencjał zarówno po stronie nowych pojazdów, jak i infrastruktury tankowania. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że największymi barierami w wykorzystaniu paliw alternatywnych – gazu ziemnego (CNG i LNG), wodoru czy energii elektrycznej – jest brak odpowiedniego dostępu do infrastruktury tankowania oraz niespójność norm technicznych w zakresie produkcji i eksploatacji pojazdów w skali Unii Europejskiej.

W efekcie zdecydowano się na przyjęcie specjalnej strategii, która pozwoliłaby na stworzenie spójnych wymagań dla nowych pojazdów i stacji tankowania, a także nałożyłaby na państwa członkowskie wymóg budowy podstawowej sieci tankowania paliw alternatywnych. Pierwszym krokiem było opublikowanie komunikatu Komisji Europejskiej pt. „Czysta energia dla transportu”. Został on przygotowany przy udziale ekspertów paliw alternatywnych oraz ogłoszony w styczniu 2013 roku. Jego głównym celem jest rozwój infrastruktury tankowania paliw alternatywnych na terenie całej Unii Europejskiej, w tym CNG (gazu ziemnego w postaci sprężonej) oraz LNG (skroplonego gazu ziemnego). W zakresie wdrożenia tych paliw gazowych zawarto wówczas następujące założenia:
– CNG – powstanie sieć stacji tankowania sprężonego gazu ziemnego, gdzie odległości między obiektami nie powinny przekraczać 150 kilometrów;
– LNG – powstanie sieć stacji tankowania skroplonego gazu ziemnego co 400 kilometrów wzdłuż szlaków transportowych TEN-T;
– LNG dla żeglugi – zostaną udostępnione punkty tankowania skroplonego gazu ziemnego dla jednostek pływających po wodach morskich oraz śródlądowych;
– CNG i LNG – zostaną przyjęte jednolite standardy dla infrastruktury tankowania obu paliw gazowych.

Przedsiębiorstwa i ośrodki krajowe entuzjastycznie przyjmują dokument

Komunikat spotkał się z ciepłym przyjęciem po stronie osób prywatnych, przedsiębiorców oraz państwowych instytutów naukowo-badawczych. Wreszcie pojawiła się szansa na zastosowanie w praktyce sprawdzonych paliw alternatywnych – dla osiągnięcia celów ekologicznych, zmniejszenia kosztów eksploatacji, a także poprawienia bezpieczeństwa energetycznego państwa.

Wyrazem niniejszego entuzjazmu było spotkanie z przedstawicielem Komisji Europejskiej w Warszawie, które odbyło się 22 kwietnia 2013 roku. W czasie tych konsultacji społecznych szeroko na temat rozwiązań dla paliw gazowych wypowiadali się m.in. przedstawiciele branży CNG i LNG. Reprezentant Portalu cng.auto.pl szeroko przedstawił wówczas oczekiwania ze strony użytkowników. Na spotkaniu był również przedstawiciel PIMOT, który nakreślił przed przedstawicielem KE wyzwania i potrzeby działań z punktu widzenia przemysłu motoryzacyjnego.

Oczekiwania obywateli i przedsiębiorstw zlekceważone przez rządy państw

CNG i LNG dzięki Dyrektywie „Czysta energia dla transportu” jeszcze nigdy nie spotkały się z tak dużym zainteresowaniem ze strony europejskich decydentów. Pojawiła się realna szansa dla użytkowników prywatnych i przedsiębiorstw na komfortową eksploatację ekologicznych i oszczędnych pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi. A ponadto dostęp do samochodów, jak i stacji tankowania paliw alternatywnych miał zostać zestandaryzowany na terenie całej Unii Europejskiej.

Jednak z niewyjaśnionych do końca powodów idea ta nie do końca przypadła do gustu kilku państwom członkowskim. O dziwo, w gronie oponentów dla paliw alternatywnych w transporcie znalazła się także Polska! Prawdziwe intencje kilku oponujących projekt państw objawiły się w czasie spotkania Rady Unii Europejskiej. Przedstawiciele rządów poszczególnych państw 5 grudnia 2013 roku zadecydowali o zmianie fundamentalnych zapisów dokumentu.

Przede wszystkim odsunięto w czasie wdrożenie zapisów dyrektywy o 10 lat, a także istotnie skrócono katalog reform i uzależniono go od sytuacji wewnętrznej konkretnego państwa. Niestety, w dziedzinie spójnej strategii energetycznej po raz kolejny okazało się, że dominujący wpływ ma krajowe podejście, co czyni Polskę jeszcze słabszym graczem w walce o dobre stanowisko przy negocjowaniu korzystnych cen czy dogodnego dostępu do paliw w Europie.

– Ubolewamy, że rząd zlekceważył ideę zawartą w projekcie dyrektywy „Czysta energia dla transportu” – mówi Bartłomiej Kamiński z Portalu cng.auto.pl. – Dokument ten był gwarancją dla szybkiego rozwoju paliw alternatywnych w transporcie Polsce. Odsunięcie czasowe zakładanych celów oraz pozostawienie dowolności dla państw w zakresie dostępu do stacji CNG i LNG stawia pod znakiem zapytania spójny rozwój paliw metanowych zarówno w Polsce, jak i na terenie całej wspólnoty. Należy także pamiętać, że wszystko dzieje się w sytuacji dynamicznego rozwoju tych paliw w Ameryce Północnej czy Azji. Niestety, może okazać się, że w 2030 roku Europa będzie skansenem energetycznym świata.

Istnieje, więc potrzeba zmiany stanowiska rządu. Należy pamiętać, że wdrożenie paliw alternatywnych przyniesie przede wszystkim korzyści ekologiczne (zmniejszenie emisji spalin, redukcja hałasu w obszarach zabudowanych). Nie mniej ważne są względy ekonomiczne (eksploatacja takich pojazdów jest tańsza) czy wymiar bezpieczeństwa (paliwa alternatywne są pozyskiwane na rynku krajowym, stanowią realne rozwiązanie dla dywersyfikacji dostaw nośników energii).