Program GAZELA | Komentarz Portalu

NFOŚiGW - Program GAZELA - Zrównoważony transport miejski
Fot. NFOŚiGW – Program GAZELA – Zrównoważony transport miejski Źródło: NFOŚiGW

Jak już pisaliśmy w InfoBusie NFOŚiG przygotowuje się do wiosennego naboru wniosków w ramach programu „Gazela”, który jako jeden z pierwszych w Polsce przewiduje bezpośrednie dofinansowanie zakupu autobusów i to w 100%. Jest tylko jeden problem…Pieniądze można uzyskać tylko na zakup pojazdów zasilanych CNG z układem hybrydowym. Dlaczego akurat tak rzadko spotykane w Europie konstrukcje preferuje Fundusz? Odpowiadając na to pytanie należy się cofnąć do samej genezy „Gazeli”, która jest efektem porozumienia polskiego rządu z Hiszpanią. Pod koniec 2012 r. kraj ten kupił od nas prawa do emisji CO2 i w zamian przekazał konkretne kwoty na ekologiczne inwestycje. Oczywiście Hiszpanie dobrze odrobili lekcję z naszego rynku i doszli do wniosku, że jedynym autobusem, którego żaden z polskich producentów nie ma w ofercie jest gazowa hybryda. A dodatkowo jedyny taki pojazd w Europie jest produkowany w Hiszpanii. I stąd taki sprytny pomysł na gazową hybrydę.

Malmo. 15 zasilanych bioCNG (biometanem) autobusów Van Hool Exqui.Citys
Fot. Van Hool Exqui.Citys – przykład autobusu hybrydowego na CNG

Hybrydowy autobus miejski z zasilaniem na sprężony gaz ziemny (CNG) aktualnie produkuje w Europie tylko jedna firma – hiszpańska Tata-Hispano, gdzie 100% udziałów ma indyjski koncern Tata. Na naszym kontynencie oferowane jest w zasadzie jeden tego typu pojazd. To Tata-Hispano Habit CNG Hybrid, który po raz pierwszy został pokazany publicznie na targach w Kortrijk w 2011 r. Wówczas była to pierwsza tego typu konstrukcja na świecie. Kolejne takie pojazdy wyprodukował także koncern Tata (Tata Area CNG Hybrid i Tata Starbus CNG Hybrid) –ale głównie już na potrzeby indyjskiego rynku.

Tata Hispano CNG Hybrid - przykład autobusu hybrydowego zasilanego gazem ziemnym
Fot. Tata Hispano CNG Hybrid – przykład autobusu hybrydowego zasilanego gazem ziemnym Źródło: TATA

Autobus Tata-Hispano Habit CNG Hybrid to 12-metrowa szeregowa hybryda CNG-Electric opracowana we współpracy z firmą Siemens. Jej pojemność pasażerska (w wersji dla Madrytu) to 28 miejsc siedzących + 4 „flipy”+ 1 wózek inwalidzki. W układzie napędowym zastosowano silniki elektryczne firmy Siemens (w piastach kół), silnik CNG Cummins BGeEV 195 o mocy 195 KM oraz baterie Li-Ion 600V, 134 KW. Zasada tego typu napędu jest następująca: silnik gazowy napędza generator wytwarzający prąd, który jest zmagazynowany w specjalnych akumulatorach. Stamtąd energia przekazywana jest do silnika elektrycznego, który bezpośrednio napędza koła pojazdu. Zalety? Jednostka napędowa pracuje ze stałym obciążeniem i momentem obrotowym bez względu na zmiany w obciążeniu pojazdu, stąd duże oszczędności w zużyciu paliwa (ok 30%) i emisji spalin. Dodatkowo bezpośredni napęd elektryczny, które daje świetne wyniki w zakresie przyspieszania i małe starty poprzez eliminację przekładni biegów, itd., czyli mamy tutaj zalety napędu elektrycznego: bezemisyjność i brak generowania hałasu. Do tego mniejszy gazowy silnik także emituje mniejszy hałas i daje większe możliwości aranżacji wnętrza. Na koniec dochodzą nam dobrze znane zalety zastosowania napędu CNG. Wady? To brak doświadczeń z tymi autobusami w naszym klimacie oraz wysokie koszty –przede wszystkim w zakresie ich serwisowania oraz zakupu. Tutaj cenę winduje do góry głównie droga i skomplikowana technologia silników Siemensa, co możemy obserwować m.in. na przykładzie autobusów hybrydowych Mercedes-Benz Citaro, które także wykorzystują to rozwiązanie. Dodajmy, że indyjski koncern Tata jest czwartym na świecie producentem pojazdów użytkowych i drugim co do wielkości autobusów. Doświadczenie producenta w zakresie stosowania napędów gazowych jest ogromne: to ponad 2500 autobusów CNG w Delhi w ramach największej floty autobusów miejskich zasilanej CNG. Stąd też opracowanie gazowej hybrydy zasilanej CNG. Czy taka konstrukcja sprawdzi się w Europie? Jak na razie tylko Madryt odebrał w zeszłym roku 10 szt. takich pojazdów, a dodatkowo ok. 150 szt. tradycyjnych gazowych autobusów, co jest najlepszą odpowiedzią na to pytanie.

Castrosua CNG Hybrid - I autobus hybrydowy na CNG dla Barcelony
Fot.Castrosua CNG Hybrid – I autobus hybrydowy na CNG dla Barcelony Źródło: Gas Naturel Fenosa

O szczegóły autobusowego dofinansowania z „Gazeli”rozmówiliśmy z Moniką Telepko z NFOŚiG, która zajmuje się tym projektem. Oto co nam powiedziała:

InfoBus: Program obejmuje m.in. zakup autobusów z silnikami hybrydowymi zasilanymi CNG. Bardzo proszę o wskazanie o jakie konkretnie autobusy chodzi? I na czym ma polegać ich „hybrydowość”? Czy chodzi o autobusy z silnikami gazowymi i elektrycznymi, analogicznie jak w pojazdach hybrydowych z silnikiem Diesla?

Monika Telepko z NFOŚiG: Program przewiduje dofinansowanie autobusów hybrydowych zasilanych gazem CNG, analogicznie jak w pojazdach hybrydowych z silnikiem Diesla.

InfoBus: Czy Program finansuje zakup autobusów zasilanych CNG (bez żadnego układu hybrydowego), takie jakie możemy spotkać na ulicach m.in. Gdyni, Elbląga, Inowrocławia, Krakowa, Mielca, Mysłowic, Przemyśla, Radomia, Rzeszowa, Słupska, Tarnowa, Torunia, Wałbrzycha, Wrocławia i Zamościa?

Monika Telepko z NFOŚiG: Program nie przewiduje dofinansowania autobusów bez układu hybrydowego.

InfoBus: Jakie maksymalne dofinansowanie może uzyskać autobusowy przewoźnik na zakup gazowych autobusów?

Monika Telepko z NFOŚiG: Maksymalne dofinasowanie może uzyskać Wnioskodawca nie podlegający zasadom pomocy publicznej tj. gmina miejska i wynosi poziom dofinansowania 100%, W przypadku spółek, które podlegają zasadom pomocy publicznej w formie:
– pomocy de minimis – 100 tys. EUR na 3 lata na przedsiębiorstwo
– rekompensaty
– oraz pomocy regionalnej na działania infrastrukturalne.

InfoBus: Bardzo dziękuję za rozmowę.